کتابخانه عمومی شهرستان سامان فاقد زیر ساخت های مناسب جهت توسعه است
ژوئن 22, 2015 در 01:14 توسط علی آزوغ
در شهر سامان حدود 40 سال پیش اولین کتابخانه عمومی شهر تاسیس شد و پس از گذشت 3 سال از تاسیس، در ساختمانی جنب پارک شهر مستقر شد تا اینکه در سال 1375 با احداث ساختمانی با زیر بنای تقریبی 600 مترمربع در محوطه ای به مساحت 4000 مترمربع در جنب آرامگاه دهقان، به محل جدید انتقال یافت. چنانچه از شرایط ایده آل مطالبی که در پیش آورده شد قدری بکاهیم؛ ساختمان جدید از امکانات نسبتا مناسبی برخوردار بود. سالن مطالعه محل مناسبی برای بهره مندی دانش آموزان، دانشجویان و علاقمندان به کتابخوانی بود؛ استقبال خوبی نیز از سوی این اقشار از کتابخانه به عمل می آمد. همچنین مخزن ذخیره کتاب با ظرفیت نسبتا مطلوبی قابلیت گنجایش حدود 27000 جلد کتاب را دارا بود.
به گزارش خبرنگار سامانِ بـرتـر، چند سال پیش با تصمیم مسئولین ذیربط تخلیه و جابجایی کتابخانه به دلیل عدم استحکام لازم و مشکلات سازه ای ساختمان انجام شد. بعد از این اتفاق محل کتابخانه به ساختمان استیجاری انتقال یافت و پس از مدتی نیز به دبستان شهید جعفرزاده منتقل گردید. در حال حاضر نیز کتابخانه عمومی شهرستان سامان در طبقه زیرین دبستان شهید جعفرزاده در حال خدمت رسانی می باشد.
این در حالیست که کارایی ساختمان قبلی کتابخانه خیلی کمتر از عمر مفید یک ساختمان معمولی به شمار می رود، اما بدلیل کیفیت پایین ساخت خیلی زود از حیض انتفاع خارج گردید.
با چشم پوشی و گذر از این موضوع و در نظر گرفتن این نکته که چندسالی از این بحث می گذرد؛ جای تامل اینجاست که چرا تاکنون برای ساختمان این کتابخانه جایگزین و یا بهسازی و نوسازی ساختمان قبلی اقدام موثری صورت نگرفته است؟!
مکان فعلی کتابخانه قطعاً مناسب و مطلوب این کار نیست. دلایل زیادی از جمله نداشتن نور مناسب، وجود سر و صدا، نبود ایمنی و بهداشت محیط مناسب، سبب مطلوب نبودن محل فعلی برای کاربری کتابخانه می باشد. تصور وجود سر و صدا در زمان حضور دانش آموزان در مدرسه دور از ذهن نیست، مطمئناً سکوت لازم برای مطالعه در آن فضا حاکم نخواهد بود. ساختمان دبستان شهید جعفرزاده سامان، خود سازه ای نسبتا قدیمی دارد و مصالح بکار رفته در فضای داخلی و نوع معماری، دلیل عدم وجود نور کافی و مناسب برای محل مطالعه می باشد. ایمنی برای حفاظت کتابهای موجود از سرقت، آتش سوزی و… حائز اهمیت است اما همانطور که اشاره شد بدلیل ویژگی های ساختمان موجود، سطح ایمنی و حفاظت در حداقل امکانات به بسر می برد.
همچنین در طراحی ساختمان کتابخانه عمومي بهتر است به جذابيت نماي بيروني، طرح راحت، و تردد آسان مراجعه‌كنندگان توجه شود. در فضاي ساختمان اين نوع كتابخانه‌ها بايد علاوه بر بخش‌هاي معمول، بخش‌هاي مختلفي براي كاربران خاصي نظير كودكان، نابينايان و معلولان، و سالخوردگان تعبيه شود. اصل سهولت دستيابي نيز از اصول مهم در اين نوع كتابخانه‌هاست. ورودي ساختمان كتابخانه‌هاي عمومي نيز بايد به‌صورت سطح شيبدار و يا داراي آسانسور باشد تا عبور صندلي‌هاي چرخ‌دار و ورود افراد خاص مانند معلولان و نابينايان آسان باشد. محل و طرح ساختمان كتابخانه عمومي بايد به‌گونه‌اي باشد كه گسترش و توسعه عمودي و افقي ساختمان امكان‌پذير باشد. ساختمان كتابخانه‌هاي عمومي بايد محلي براي احساس شادي و لذت و كسب انرژي و غنيمت شمردن فرصت‌ها باشد
با این تفاسیر، کتابخانه نهادی است اجتماعی برای ذخیره سازی، حفاظت و اشاعه پیشینه های مکتوب، دیداری، شنیداری و الکترونیکی و با استفاده از خدمات کارکنان آموزش دیده در خدمت تعلیم و تربیت و توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و فرهنگی است. به عبارت دیگر کتابخانه به مجموعه‌ای از اطلاعات و منابع و خدمات اطلاعاتی گفته می‌شود که توسط یک نهاد عمومی، خصوصی یا یک شخص نگهداری و اداره می‌شود. علی‌رغم تفاوت‌های بسیار در طراحی داخلی و خدمات کتابخانه‌ها برحسب نوع و محل جغرافیایی آن، ساختمان اکثر کتابخانه‌ها 10 عنصر مشترک دارند یا حداقل باید داشته باشند:
- تغییرپذیری: منظور از تغییرپذیری این است که تغییر کاربری و جابه‌جایی بخش‌های مختلف کتابخانه از جمله بخش‌های امانت، مرجع، و جز آن با به‌کارگیری دیوارهایی به‌راحتی امکان‌پذیر باشد.
- فشردگی: ساختمان باید جمع‌وجور باشد تا جابه‌جایی منابع کتابخانه‌ای و تحرک کارکنان و مراجعان به راحتی انجام شود.
- دسترس‌پذیری: محوطه بیرونی و درونی، ورودی، و بخش‌های مختلف کتابخانه باید دارای نقشه‌ای جامع و ساده و روان باشند تا نیاز به نصب راهنما به حداقل برسد.
- قابلیت گسترش: نقشه ساختمان کتابخانه باید به‌گونه‌ای طراحی شود که در هر زمان و هر مرحله از گسترش، موجودیت و جامعیت آن حفظ شود.
- تنوع: قابلیت و امکان جابه‌جایی مجموعه منابع و محل مطالعه مراجعه‌کنندگان با توجه به نیازها و سلیقه‌های مراجعه‌کنندگان به جذابیت و زیبایی کتابخانه می‌افزاید و علاوه بر این تغییرات ایجاد شده برای رفع نیازهای مراجعان نیز مفید خواهد بود.
- سهولت دستیابی: طرح فضاهای عمومی به‌گونه‌ای باید باشد که منابع به سهولت در دسترس همگان قرار گیرد به نحوی که مراجعه‌کننده به راحتی به نظم کتابخانه پی ببرد، و دستیابی به منابع برای او جذاب و مطلوب باشد.
- راحتی و آسایش: نور و روشنایی کافی و یکنواخت در فضای عمومی ساختمان کتابخانه و محل کار کتابداران و تالارهای مطالعه، مشخص کردن عنوان و شماره راهنمای عطف کتاب‌ها در پایین‌ترین ردیف قفسه‌های کتاب، و استفاده از دستگاه‌های استاندارد تهویه هوا، از مباحث اساسی ایجاد احساس راحتی و آسایش در کتابخانه است.
- محیط و مکان ثابت: برای حفاظت و نگهداری مجموعه کتابخانه و وسایل و تجهیزات آن، فراهم کردن محیط و مکانی ثابت ضروری است. محل ثابت کتابخانه و تأمین راحتی و آسایش فضای کتابخانه، دیوارهای ضد صدا و آکوستیک، دیوارهای ضخیم که در زمستان از هدر رفتن گرما و در تابستان از شدت گرمای خورشید جلوگیری کند و مانع نفوذ سر و صدای مزاحم بیرون باشد، و تعبیه پنجره‌هایی در دیوارها برای ایجاد چشم‌انداز زیبا، همگی فضا و محیط دلخواه کتابخانه را فراهم می‌کند.
- امنیت: حفاظت و ایمنی مجموعه منابع کتابخانه، همواره به عنوان یکی از اولویت‌های کتابخانه‌ها مطرح بوده است. راه‌های خروجی کتابخانه باید کم و محدود باشد و به محلی منتهی شود که تحت کنترل و نظارت مسئولان و سیستم‌های مراقبتی الکترونیکی است.
- اقتصاد و صرفه‌جویی: کتابخانه‌ها باید روش‌های مختلفی را به‌کار گیرند تا هزینه‌ها به حداقل برسد، ضمن اینکه به خدمات کتابخانه لطمه نزند.
همانطور که ذکر شد چند سالی از جابجایی محل کتابخانه و مشکلاتی از این نوع می گذرد؛ جای پرسش و نگرانی اینجاست که چرا تاکنون اقدام عملی و یا حتی پیگیری موثر از سوی مسئولین شهرستان سامان و اداره کتابخانه های عمومی استان روئیت نشده است؟! شواهد گویای این قضیه است که ساختمان قبلی کتابخانه به نهاد دیگری واگذار شده و هم اکنون در حال مرمت جهت آغاز بهره برداری می باشند! کاش این موضوع نیز در کنار دیگر مشکلات شهر مورد توجه قرار گیرد. با امید به اینکه که روزی کتابخانه شهرستان سامان، سامان یابد!.
انتهای پیام/
با تشکر از مصطفی بهرامی سامانی
